Özellikle sinema, tiyatro ya da psikoloji ile ilgilenenlerinin sevdiği, kullandığı sözcüklerinden birisi de Katarsis’tir. Molatik olduğumuz konu bu defa Katarsis oldu.
Katarsis nedir?
Arınma (Yunanca:Κάθαρσις) olarak da bilinen Katarsis, Aristoteles'in Poetica adlı yapıtından alınmış bir sözcük olup; ilgili yapıtta trajedinin seyirci üzerindeki etkisini anlatır. Ayrıca Platon'un "Devlet" adlı eserinde de zikredilen, adil ve onurlu yöneticilere atfedilen bir felsefi terimdir. Literatürde, ruhun hem özgürlüğüne hem de tarafsızlığına kavuşturulmasını simgeleyen bir retorik olan Katarsis, özünde ruhani başkalaşmayı, hatta bunun için bazen boyut değiştirmeyi (Astral olarak) de anlatmaktadır.
Psikanalizde, bilinç dışına itilmiş duyguların yaşanıp boşalım olanağına kavuşturularak hastanın patojen duygulardan ve nevrotik belirtilerden kurtarılmasıdır.
Antik Yunan'da bir tür "ruh dönüşümü" olarak kabul edilen Katharsis, ruhun kötülüklerden arındırılması olarak benimsenmiştir. Aristo, katharsis hakkındaki düşüncesini, Poetica'da açıklarken, tiyatronun insana kendisini dışarıdan gösterdiği için arzulardan arınmasını sağladığını söylemektedir.
Katarsis'in tarihi
İlk kez milattan önce 350 yıllarında ünlü düşünür Aristoteles Poetika’da katarsis kavramından bahseder. Ona göre trajedi, yarattığı korku ve merhamet duyguları aracılığıyla kişileri sahnede sergilenen hislerden arındırma işlevi görür ve böylelikle Katarsis insan ruhunda pozitif bir etki yaratmış olur. Psikanalizin kurucusu Freud ise Katarsis’i Aristo’nun trajedi’sine atıfta bulunarak incelemiş ve kendi kuramında kullanmıştır. Ayrıca psikanalizin tarihteki ilk hastası Anna O.’ya uygulanan tedavi yöntemi aynı zamanda “katartik yöntem” ismiyle anılan ilk vaka olmuştur.
YORUMLAR