Bu yazının amacı ‘’Müminlerin Annesi, Allah Rasulü ( asv) ‘in sevip razı olduğu, Sıddîka (es-Sâdıka) binti’s-Sıddîk’’Hz. Aişe(ra) validemizin yaşını bahane ederek Rasulullah (asv)’a, Allah’ın dini İslam’a saldıran ahmaklara, cahillere ve kendi heva ve hevesleriyle sınır tanımaz şehvetlerine kurban olup buradan bir kılıf bulmaya çalışanlara cevap verme gayretidir.
‘’Evlenme çağına gelene kadar yetimleri (gözetip) deneyin. Eğer reşit olduklarını görürseniz, mallarını kendilerine verin. (Yetimler) büyüyecek (ve bu mallar elimizden çıkacak) diye onları(n mallarını) savurganca tüketmeye kalkmayın! Eğer (yetimlere bakmakla yükümlü) kişi zenginse bu mallara hiç el sürmesin. Fakat fakirse (yetimin malını koruduğu için) bu mallardan geleneklere uygun düşecek ölçüde (ihtiyacı kadar) yararlansın. Mallarını kendilerine teslim ederken yanlarında şahit bulundurun. Hesap sorucu olarak Allah yeter. ‘’Nisa 6
“Gözetip deneyin” yani kendi başlarına ayakta durabilecek ve işlerini idare edebilecek olgunluğa ulaşıp ulaşmadıklarını belirlemek amacıyla, önemli sorumluluklar yükleyerek ara sıra onları test edin.
Kur’an-ı Kerim’de evliliğin gerçekleşmesi 3 koşula bağlanıyor.
1. Evlenme (Nikah) çağına gelmek.
2. Gözetip eğitmek(sorumluluklar vererek deneme sonucu başarılı olduklarını görmek)
3. Reşit olduklarını görmek (Fiziki ve akli olgunluğa erişme).
Buradan anlaşılıyor ki Kur’an evlilik çağı olarak kişilere büluğ ile; fiziksel gelişim ile beraber rüşdün de kazanılmasını zorunlu tutuyor. Ancak rüşdünü kazanmış birey; mal, mülk, paranın tasarrufunu yapabilecek veya kurduğu evlilik müessesinin sorumluluğunu alabilecektir.
Bu durumda bu mukaddes kitabın en iyi uygulayıcı ve eşsiz örneği Allah Rasulü Hz.Muhammed asv)’ın Hz. Aİşe ra ile evlilik yaşının 9-12 olduğu düşünülmesi kendi içinde otomatik olarak çürüyor zaten. Kaldı ki şart olarak sunulan sorumluluk sahibi olma,miras, para,eğitilme, mülkiyet ve denemelerden başarıyla geçme gibi sorumluluğundaki işleri yönetebilmesi, tasarrufunu yapabilmesi, iyi bir eş, bir anne veya baba olabilmesi 9 veya 12 yaşındaki bir çocuk için düşünülemez kanaatindeyiz.
Merkezinde ahlak, adalet, barış ,iyilik ,merhamet, güzel örneklik olan İslam dininin eşsiz öncü ve örnek şahsiyetlerine cahilce, ahmakça, acımasız, Kur’an ’sız, muhakemesiz atılan iftiralara kaynak ve dayanak oluşturmayla en güzel şekilde ve hikmetle mücadele etmeliyiz.
‘’Bir ilim ve irfan abidesi olan Hz. Aişe ra validemiz söz konusu olduğunda genellikle cahillikten, İslam’a düşmanlıktan, kinden, oryantalizmin etkisinden, kendi heva ve hevesleri doğrultusunda meşrulaştırma kılıfı olarak kullanmak için Hz. Aişe ra validemizin Allah Rasulu Hz.Muhammed (asv)ile 6–7 yaşlarında nişanlandığı ve 9–10 yaşlarında ise evlendiği söylenir. Bu kadar küçük yaşta evlenmesine yapılan itirazlara ise savunmacı bir üslup ile bölgeye has iklim şartlarının kız çocuklarının erken yaşta buluğa ermesi olarak gösterilir. Gerçekte böyle midir? Sahi, Hz. Aişe validemiz, Hane-i Saadet’e gelin olarak geldiğinde 9–10 yaşlarında mıydı? Savunmaya ve gizlemeye ihtiyaç duymadan kaynaklarımıza müracaat ettiğimizde, Aişe ra validemizin gerçek yaşını bulmamız açısından elimizin altında onlarca delil olduğunu görürüz. Bu yazıda bir kaçına değinmeye çalışalım.
Hz. Aişe ra validemiz Allah Rasulu Hz.Muhammed (asv) ile nişanlanmadan önce, Taif dönüşü peygamberimizi himayesine alan Mekke’nin sayılı tüccarlarından biri olan Mut’im ibn Adiyy’in oğlu Cübeyr ibn Mut’im ile nişanlıydı. Eğer Hz. Aişe’nin 9 yaşında Allah Rasulu Hz.Muhammed (asv) ile evlendiğini kabul edersek, 6-7 yaşında nişanlanmış olduğunu ve bu olaydan birkaç sene önce de Cübeyr ile nişanı bozduğunu söylemiş oluruz. Böyle bir iddia ise Hz. Aişe’nin Cübeyr ile nişanlandığında 5–6 yaşlarında olduğunu kabul etmek anlamına gelir ki, bununda açıklanacak hiçbir tarafı olmaz. Ama biz biliyoruz ki, İslam’i davetin yankıları Mekke’de yayılmaya başladığında Mut’im: “Ben Muhammed’e inanan bir adamın kızını evime gelin olarak almam” diyerek nişanı geri atmış ve bu olaydan birkaç sene sonra da Allah Rasulu Hz.Muhammed (asv), Hz. Aişe ile nişanlanmıştır.
Diri diri kız çocuklarını toprağa gömen cahiliye Arapları genel itibari ile kız çocuklarının yaşlarını tutmazlardı. Toplumun tüm kınamasına rağmen kızlarını gömmeyip onları büyütenler, çocukları buluğa erdiklerinde Daru’n-Nedve’de bir tören düzenler ve kızlarının artık büyüdüğünü halka ilan ederlerdi. Eğer bu uygulamayı esas alırsak, Hz. Aişe’nin 9 yaşında evlendiği iddiasını, “9 yıldır ay hali görüyordu” şeklinde anlamak gerekecektir. 9 yıldır ay hali görmesi ve bir 9 yılda çocukluk dönemini dikkate alınca, Hz. Aişe validemiz evlendiğinde 18 yaşlarında bir genç kız olduğu anlaşılacaktır.
Hz. Aişe ra validemiz yıllar sonra Mekke’nin ilk dönemlerinde inen bir sûre olan, Kıyamet Sûresinin iniş zamanı sorulduğu zaman: “ Ben Mekke’de sokaklarda oynayan bir çocuk iken Kıyamet Sûresi’nden şu ayetler nazil oldu” diye cevap vermesi, onun yaşını tespit etmemiz açısından önemli bir işarettir. Bu sûrenin Nübüvvetin 3. yada 4. yılında nazil olduğunu hatırlarsak, Aişe ra validemizin de oyun oynayacak ve dile getirilen sûreyi aklında tutacak bir yaşta olması gerektiğini de dikkate alırsak; o günlerde en az 6–7 yaşlarında olması icap edecektir. Aişe ra validemizin Allah Rasulu Hz.Muhammed (asv) ile evliliğinin Nübüvvetin 13. yılında gerçekleştiğini hatırlarsak, demek ki; bu evlilik Kıyamet Sûresinin nazil olmasından yaklaşık 10 yıl sonra olduğunu kabul etmek zorunda kalacağız. Böyle olunca da Aişe ra validemizin evlendiği zaman yaşının en az 18 ya da 20 olduğu anlaşılacaktır.
Birçok tarihi kaynak Aişe ra validemiz ile ablası Esma ra arasındaki yaş farkının 10 olduğunu söylerler. Hicretin 73. yılında 100 yaşında vefat etmiş olan büyük İslam kadını Hz. Esma ra hicret sırasında 27-28 yaşlarında idi. Eğer o bu yaşlarda idiyse ve Aişe ra validemizden de 10 yaş büyük idiyse, demek ki Hz. Aişe’de hicret sırasında 18 yaşlarında idi.
Bugün hadis kitaplarımızda yer alan ve Hz. Aişe ra validemiz’in Mekke yıllarıyla ilgili olarak anlattığı bazı rivayetler, onun yaşını tespit edebilmemize yardımcı olacak niteliktedir. Bunlardan birkaçına değinirsek, mesela; Risâletten kırk yıl önce gerçekleşen ve tarih belirlemede bir ölçü olarak kabul gören Fil hadisesinden geriye kalan iki kişiyi Mekke’de dilenirken gördüğünü söylemesi; Mekke’nin en sıkıntılı günlerinde Allah Rasûlü’nün sabah-akşam kendi evlerine geldiğini ve bu sıkıntılara dayanamayan babası Hz. Ebû Bekir ra’ın da Nübüvvetin 5. veya 6. yılında Habeşistan’a hicret teşebbüsünde bulunduğunu detaylarıyla birlikte anlatması; ilk defa namazın ikişer rekat farz kılındığını, mukim olanlar için daha sonraları onun dört rekat kılındığını, ancak sefer durumlarında yine iki rekat olarak kılındığını ifade etmesi gibi rivayetler onun yaşı konusunda bize ip uçları verecek niteliktedir.
Hz. Aişe ra validemizin doğum tarihindeki ihtilafların bir benzeri vefat tarihinde de görülmektedir. Ama biz bazı detayları ve rivayetler arasındaki ilişkileri dikkate alırsak, onun Hicri 58. yılda, 74 yaşlarında vefat ettiğini kabul edebiliriz. Eğer o 74 yaşında vefat etti ise, Efendimiz’den sonra 48 yıl dul olarak yaşadı ise, Allah Resulü ile evliliği de 9 yıl sürdü ise; demek ki, Aişe validemiz, Allah Rasulu Hz.Muhammed (asv), Daru’l-Beka’ya hicret ettiğinde 26, evlendiğinde ise 17–18 yaşlarında idi.
İşte burada ancak birkaçına yer verebildiğimiz delilerden anlaşılacağı gibi, bilinenin aksine Hz. Aişe validemizin evlilik yaşı 9 veya 10 değil, 18’dir.’’*(M.Emin Yıldırım Hocanın sayfasından alıntıdır.)
Selam, dua ve muhabbetlerimle…
A.Erkan FURKANOĞLU
Manisa 10.11.2022 / 22.04
YORUMLAR