Türkiye’de tarım bir süredir sessiz bir çığlık atıyor. Çiftçi üretiyor, ama ürettikçe borçlanıyor. Çünkü maliyetler ile satış fiyatları arasındaki makas her geçen yıl biraz daha açılıyor.
Mısır üretimini örnek verelim. 50 dekar arazide mısır eken bir üreticinin masraf kalemleri şöyle:
• 10 torba mısır tohumu: 50.000 TL
• 5 ton gübre: 125.000 TL
• Sulama suyu: 110.000 TL
• Biçerdöver ücreti: 25.000 TL
• Mazot, ilaç, çapa, mibzer: 20.000 TL
Toplam 330.000 TL.
Bölgedeki ortalama verim dekara 1 ton civarında. Yani 50 dekar araziden 50.000 kg ürün alınıyor. Çiftçi bu ürünü kilosu 7 TL’den satarsa, 350.000 TL gelir elde ediyor. Gider düşüldüğünde elinde kalan sadece 20.000 TL.
Bunu altı aya böldüğümüzde çiftçinin aylık kazancı 3.500 TL oluyor. Bu rakam bugün asgari ücretin bile altında. Yani çiftçi, kendi tarlasında alın teri döktüğünde, bir fabrika işçisinin, bir asgari ücretlinin kazancına ulaşamıyor.
Pamuk üreticisi için de tablo benzer. Şimdiden fiyatlar 23 TL bandında. Girdi maliyetleri bu seviyedeyken üretici, toprağı ekmekten vazgeçip nadasa bırakıyor. Oysa nadas, toprağı dinlendirmek için yapılırdı; bugün ise çiftçi “ekim yapmaya gücüm yok” dediği için.
Şunu ifade etmek çok mümkün; “Tarım sürdürülebilir olmaktan çıkıyor. Çünkü üreticinin kazancı, maliyetin altında kaldığı her durumda çiftçi tarladan çekilir. Çiftçi çekilirse, ülke gıdada dışa bağımlı hale gelir. Gıda güvenliği tehlikeye girer.”
Burada mesele sadece çiftçinin cebindeki para değil; soframızdaki ekmek, çocuğumuzun içtiği süt, pazarda aldığımız sebze-meyve. Çiftçi üretemezse biz de tüketemeyiz.
Artık süslü sözlerle vakit kaybetme lüksümüz yok. Tarıma stratejik sektör muamelesi yapılmalı; destekler zamanında, yeterli ve adil şekilde verilmelidir. Çiftçinin alın teri, toprağın bereketi ile buluşmazsa, yarın soframızda açlık büyüyecektir.
Allah üreticimizin, toprağın kıymetini bilen çiftçimizin yar ve yardımcısı olsun. Ama bilinsin ki; çiftçiyi görmezden gelen, aslında ülkenin geleceğini görmezden gelir.
Mehmet Bilgin - Gazeteci / Yazar
12:09 - 14 Eylül 2025
YORUMLAR