TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
 
Aşağıdaki sorularımın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet ÖZHASEKİ tarafından Anayasanın 98. ve İçtüzüğün 96. ve 99. maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
05.12.2023
 
      Dilan KUNT AYAN
     Şanlıurfa Milletvekili
 
            2012 yılında çıkarılan ve 2014 yerel seçimlerinden sonra yürürlüğe giren, toplamda 16 binden fazla köyü etkileyen 6360 Sayılı Yasa ile binlerce köy, köy statüsünden çıkarılarak mahalleye dönüştürülmüştür. Köylerin mahalleye dönüştürülmesiyle birlikte köy tüzel kişiliğinin ortak mallarının, meralarının mülkiyeti bağlandıkları belediyelere geçmiştir. Bazı belediyeler bu taşınmazları satmış, kimi yerlerde belediyelerin yaptığı imar değişikliğiyle tarım alanları imara açılmıştır.
            Köylerin mahalleye dönüşümünden doğan köylü aleyhine durumlardan biri de özellikle kırsalda yer alan ve geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlayan köylerde ahır yapımı, köy arazisinde ekim-dikim, hayvanları otladığı meraların azaltılması ile su ve elektriğin pahalılaşması olmuştur. Bu yaşanan önemli sorunların ardından, 21 Kasım 2019’da Tarım ve Orman Şurası Sonuç Bildirgesi’nde “Büyükşehir belediyelerinde mahallelerin kırsal ve kentsel olarak yeniden yapılandırılması, kırsal mahallelerde köy tüzel kişiliği yapısının korunması, kırsal yaşamın Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde bütüncül ve entegre bir bakış açısıyla koordine edilmesi” maddesine yer verilmiş ve 16 Ekim 2020’de Resmi Gazete ’de yayımlanan bir kanunla mahalleye dönüştürülen köy ve beldelere kırsal mahalle statüsü verilmesinin önü açılmıştır. Ancak kırsal mahalle için belediyeye başvuru zorunluluğu getirilmiş ve verilecek karar belediyelerin değerlendirilmesine bırakılmıştır.
Kanun kapsamında yapılan değişiklik ardından Gaziantep Yavuzeli Belediyesi’ne bağlı çok sayıda köyün de bu şekilde mahalle statüsüne alındığı ve belediyenin bu tarihten itibaren pek çok köye ait mera, otlak, sosyal kamusal ortak alan, yeşil alan gibi kullanılan tarlaları parsellemeye başladığı bilinmektedir.
            Son olarak ise Yavuzeli ilçesine bağlı Yöreli Köyü muhtarı ve köylülerden gelen şikayetler, köy arazilerinin köylülerin rızası ve bilgisi dışında rant ve menfaat elde edilmek üzere satışa ve ardından imara açıldığı yönündedir. Köy muhtarının aktarımına göre; Yöreli köyünde köy adına kayıtlı 44 dönüm 600 metrekarelik köy yeşil alanı ve köy ortak kullanım alanı olarak kullanılan arazi2014’ten bu yana ihale yoluyla satılmak istenmekte; köylüler ise buna tamamen karşı çıkmaktadırlar. Bu alanlara moloz ve hafriyat dökülerek kullanımı engellemektedir. Son bir yılda ve özellikle genel seçimlerin ardından ise satış işlemlerinin gerçekleştiği, buradaki yeşilliğin kesileceği, futbol sahasının kaldırılacağı ve satın alanların buraya çelik kapı fabrikası yapacağı söylentileri artmış ve inşaat hazırlıkları yapılmaya başlanmıştır.
Köylüler defalarca Yavuzeli Belediyesi’ne sözlü ve yazılı başvurularda bulunarak ve gelen aracılarla bilgi talebinde bulunmuş, ihtiyaç üzerine parselleme ve yapılaşma olacaksa bu alana değil yine köye ait olan ancak köylüye bu kadar zarar vermeyecek nev’i ve yerdeki 82 dönüm merada, 51 dönüm harmanlık alanda ya da 18 dönümlük başka bir harmanlık alanda bu işlemlerin yapılmasını istemişlerse de karşılarında muhatap bulamamışlardır. Gelinen aşamada Belediye’den ve şirketten gelen kişilerin “köylü bu kadar karşı çıktığı için özellikle burada fabrika yapacaklarını” söyledikleri aktarılmıştır.
            Köye ait arazilerin doğal hayatı, köylülerin yaşam alanını, çoğu hayvancılıkla meşgul olanların geçim kaynaklarını ve en önemlisi de buradaki yapılaşmayla çevre ve ormanlık alanları ağır derecede olumsuz etkileyeceği ve köy nüfusunun burada yaşamasının imkânsız hale getireceği açıktır. Her türlü idari işlemde önceliğin hukuk ve kamu yararı olması gerekirken bahsi geçen olayda herhangi bir kamu yararı görülmemektedir.
 
Bu bağlamda;

1. 6360 Sayılı Yasa’nın yürürlüğe girdiği tarihten bu yana, Gaziantep Yavuzeli Belediyesi’ne bağlı kaç köy mahalle statüsüne dönüştürülmüştür?

1. Köyden dönüşen mahallelerin köy ortak malı, merası veya taşınmazlarının ne kadarı belediyeye aktarılmış, bu malların yüzde kaçı ve toplamda kaç dönümlük arazi ihale ve satış yoluyla belediyenin elinden çıkartılmıştır?

1. Yavuzeli köyü Yöreli ilçesine ait kaç dönümlük arazi üzerinde parselleme ve satış işlemi yapılmıştır? Bu arazilerin köy ortak malı iken nev’i ve köyde kullanım amacı nedir?

1. Yöreli köyü tarafından başka bir uygun alan gösterilmesine rağmen; köydeki hayvancılık, tarım ve köy yaşamını doğrudan etkileyecek bir alanda yapılaşmada ısrar etmekte nasıl bir kamu yararı vardır? Buna dair gerekli inceleme, raporlama ve tetkikler yapılmış mıdır?

1. Yöreli Köyü’ndeki 44 dönüm 600 metrekarelik alan kime veya kimlere, hangi usulle ve hangi bedelle satılmıştır? İhale veya satışla ilgili süreç şeffaf ve usule göre yürütülmüş müdür?

1. Köy halkının istemediği bir fabrikanın bu bölgeye yapılmasıyla ilgili izinler kim tarafından verilmiştir? Belediye Meclis kararını ve köy ortak alanında fabrika yapımına ilişkin fizibilite raporunu tarafımıza iletiniz.

1. 2020 tarihinden bu yana Yavuzeli Belediyesi’ne “kırsal mahalle” statüsü için yapılmış kaç başvuru vardır? Bu başvuruların sonuçları ve gerekçelerini paylaşınız.

1. “Kırsal mahalle” statüsü almak için başvuru zorunluluğunun kaldırılması ve köyden dönüşen mahallelere re’sen ve niteliklerine göre bu statünün verilmesiyle ilgili Bakanlığınızı bir çalışması var mıdır?