Kur’an’dan Hayata Mesajlar
İnsanlık tarihinde iyiye, doğruya, güzele ve tüm hayırlara çağıran kitapların ve elçilerin dava ile davetini hülasa ederek sunan Rabbimiz, ‘’Ey İnsanlar’’! Hitabıyla istisnasız tüm kullarını davet etmesi açısından bu ayetler insanlığın temeli, esası, özü ve olmazsa olmazlarıdır.
El Evvel ve El Ahir olan Allah’ın son mesajı Kur’an-ı Hâkim ile yaptığı evrensel İlahi davet, tüm insanları seslenen ve en geniş ortak paydamız olan ‘’Ey insanlar’’ çağrısı, tüm insanlığın son fırsatı olduğu gibi izzet ve şeref kaynağı Kur’an-ı Azime ve onun evrensel ilkelerine uyun teşvikidir.
Muhakkak ki, Kur’an’ı Kerim’in tamamı Yüce Allah tarafından Allah Rasulü üzerinden bütün insanlara yapılan evrensel hem edebi hem de ebedi bir hitaptır. El Hâkim olan Allah, Hikmetli Kur’an’da kullandığı bazı özel hitaplarla durumu daha da somutlaştırıp o gruptan beklediklerini, istediklerini ve yapılması gerekenleri belirtir.
‘’Ey insanlar’’ diye herkesi içine alan en kapsamlı hitapla kullarına seslenen Rabbimiz, son ve mükemmel mesajı Kur’an’da hepimizi insanlık ortak paydasında buluşmaya ve gerekenleri yapmaya davet eder.‘’Ey insanlar’’ hitaplarıyla aynı zamanda tüm insanların asgari müştereklerini, her insandan beklenenleri, herkesin uymasını gereken ortak sorumlulukları da ifade eder.
Ey insanlar! Allah'ın size olan nimetini hatırlayın! Allah'tan başka size göklerden ve yerden rızık veren bir yaratıcı var mı? O'ndan başka hiçbir ilâh yoktur. O hâlde nasıl oluyor da haktan çevriliyor (başka varlıkları kendinize ilah ediniyor)sunuz?( Fâtır 3). ‘’Ey insanlar’’ hitabıyla tüm insanlara Allah’ın nimetleri hatırlatılarak bu nimetleri rahmetiyle bahşedenin Allah olduğu, yerde ve göklerde Allah’tan başka rızık verici ve İlah olmadığı bu sebeplerle haktan batıla dönmemek gerektiği vurgulanıyor.
Ey insanlar! Yeryüzündeki helâl ve temiz olan her şeyden yararlanın! Şeytanın izinden/yolundan gitmeyin; çünkü o sizin için apaçık bir düşmandır. Bakara 168 Ey insanlar hayat tarzınızı, değer ölçünüzü Allah’a göre ayarlayın. Sahibiniz, dostunuz, veliniz, sizi en çok seven Rabbinize uyun; düşmanınız şeytan ve onun vesveselerinden sakının ki en doğru yol budur. Allah’ın haram kılmadığı mubah nimetlerden yararlanın. Helal ve temiz olanları kendilerine göre haram kılanlara uyarak zulme destek vermeyin.
Ey insanlar! Rabbinize karşı gelmekten sakının! Hiçbir anne-babanın çocuğuna yarar sağlayamayacağı ve hiçbir çocuğun da anne-babasına fayda veremeyeceği günden sakının (ona göre hazırlık yapın)! Şüphesiz Allah'ın vadi gerçektir. Sakın dünya hayatı sizi aldatmasın! O aldatıcı (şeytan) da Allah'ın affına güvendirerek sizi aldatmasın!(Lokman 33) Yüce Allah, bu ayette de ‘’Ey insanlar’’ hitabıyla tüm insanlara onları yaratan, rızıklandıran ve terbiye eden sahiplerine karşı gelme kötülüğünden sakındırmaktadır. Rahman ve Rahim Allah’tan başka mutlak fayda veya zarar verme gücüne hiç kimse sahip değildir. Allah’ın izni ve rızası olmadan insanın en yakınları zannettikleri bile bir fayda sağlayamaz. Allah’ın rahmetine güvendirerek saptıran o aldatıcı şeytana karşı dikkatli olun ve sakının ki sizi aldatmasın.
Ey insanlar! Sizler Allah’a muhtaçsınız. Allah ise hiçbir şeye muhtaç değildir. Hamd edilmeye ve yüceltilmeye, lâyık olan sadece o’dur. (Fâtır 15)Yüce Allah, bu ayette de bütün insanlara hitap ederek, onları hem kendi güçleri hem de Allah'ın sınırsız gücü hususunda uyarmaktadır. İnsanlar Allah'a muhtaç olduklarına ve Allah da sınırsız bir şekilde zengin olduğuna göre, insanların bu durumu bilip ona göre davranmaları gerekir. Doğru olan, yaratılanın, sınırsız güç sahibi olan yaratıcısına inanıp güvenerek O’nun emir ve yasaklarına uymasıdır.
Ey insanlar! Sizi bir tek canlıdan yaratan, ondan (onun özünden/maddesinden) eşini var eden ve her ikisinden birçok erkek ve kadın meydana getiren Rabbinize gönülden bağlanarak emirlerine itaat edin ve kötülüklerden sakının! Kendisi adına (Allah aşkına, Allah'a yemin olsun, Allah şahittir ki… gibi yemin edip) birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah'a karşı gelmekten sakının, emirlerine sımsıkı sarılın ve aranızdaki komşuluk/akrabalık bağlarını koparmamaya özen gösterin! Unutmayın ki Allah, üzerinizde bir gözetleyicidir. (Nisâ 1)Ey İnsanlar! Aynı özdensiniz, yaratılış, hak ve sorumluluk hususunda birbirinizden üstünlüğünüz yok ve Allah Rasulu Hz. Muhammed (sav)’in benzetmesiyle kulluk ve hukuk konusunda tarağın dişleri gibi eşitsiniz. Allah'a karşı sorumluluk bilinciyle yaşayın ve karşı gelmekten sakının ki selamete erebilesiniz. Allah’ın emirlerine sımsıkı sarılın ve aranızdaki her türlü sosyal bağı koparmamaya gayret edin! Allah Rasulu Hz. Muhammed (sav)’in belirttiği gibi biz Allah’ı göremezsek de Allah her anımızı görür, duyar, bilir bilinciyle yani ihsan şuuruyla yaşayın der.
Ey insanlar! Gerçekten Biz sizi bir erkekle bir kadından yarattık ve birbirinizle tanışıp rahat, huzur ve kardeşlik içinde bir hayatı yaşamak için iyilikte, güzellikte yarışasınız diye sizi ırklara, boylara ayırdık. Hepiniz aynı özden bir anne-babanın çocuklarısınız. Dolayısıyla, herhangi bir ırkın veya sınıfın diğerine üstünlüğü söz konusu olamaz. Gerçek şu ki, Allah katında en üstün, en değerli olanınız, sorumluluk bilinciyle davranmada en ileride olanınızdır. Irk, renk, zenginlik, güzellik, makâm, şöhret, güç gibi özellikler, İslâm’a göre asla üstünlük ölçüsü değildir. İlâhî değer ölçülerine göre en kıymetli, en saygıdeğer insan; ahlâkî erdemler bakımından en önde olan insandır.
Ey insanlar! İyi-kötü, doğru-yanlış, güzel-çirkin, üstün-aşağı gibi bütün değer ölçülerinizi Allah’ın kitabından almalısınız! Çünkü Allah her şeyi bilendir, her şeyden haberdâr olandır. (Hucurat 13) Ey insanlar! Hitabıyla tüm insanların aynı özden ve bir kadınla bir erkekten dünyaya meydana gelişin iyiliğe,güzelliğe ,hayra ve kendi amellerimize şahitlik olduğunu bunun için de hayırda yarış içinde olmamızı ister. Farklılıklarımızı zenginlik ve rahmetinin tecellisi olarak yaratan Allah,bu farklılıkları üstünlük veya düşüklük için değil; sosyal sistemin sağlıklı işlemesi için denge ve düzenin mütemmim cüzleri olarak biri birilerine muhtaç ve tamamlayıcı olarak belirlemiştir.
Sosyal sistemin tüm unsurları ancak uygun bir şekilde bir araya geldiğinde değerli bir bütünlük oluşur. Muhakkak ki hiç bir ırkın, cinsiyetin, rengin, dilin… vb sınıfın diğerine üstünlüğü söz konusu olamaz. Gerçek şu ki, Allah katında en üstün, en değerli olan, takvada/sorumluluk bilinciyle davranmada en ileride olandır. Hiçbir ırk, renk, dil, cinsiyet, zenginlik, güzellik, makâm, şöhret, güç …vb gibi özellikler, İslâm’a göre asla üstünlük ölçüsü değildir. El Aziz ve El Hakim Allah’ın tek belirleyici olduğu İlâhî değer ölçülerine göre en kıymetli, en saygıdeğer insan; insani, vicdani ,fıtri ve ahlâkî erdemler bakımından en önde olan insanlardır.
Ey insanlar! Rabbinizden size hakikatin delili geldi ve Biz size her şeyi aydınlatıcı bir nur (olarak Kur'an'ı) indirdik.(Nisâ 174) Ey insanlar! Mutlak hakikatin delili, kaynağı ve dayanağı Allah’ın kitabı Kur’an-ı Hâkim’dir. İyi-kötü, doğru-yanlış, güzel-çirkin, üstün-aşağı gibi bütün değer ölçülerinizi Allah’ın kitabından almalısınız! Çünkü Allah her şeyi bilendir, her şeyden haberdâr olandır.
Ey insanlar, Rabb’inizden gelen ilkeler doğrultusunda yaşayın, dürüst ve erdemlice davranışlar göstererek, kötülüğün her çeşidinden titizlikle sakının! Çünkü kıyâmetin sarsıntısı gerçekten çok korkunçtur!(Hac 1) ’Ey insanlar’’ hitabıyla tüm insanlar kıyamet, hesap, ahiret gibi kaçınılmaz mutlak son için uyarılarak dünya ve ahirette selamette olmamız için Allah’tan gelen ilkelere göre yaşamamız ve kötülüğün her türlüsünden titizlikle korunmamız gerektiği hatırlatılıyor.
Ey insanlar! İşte size Rabbinizden (Kur’an)bir öğüt, kalplerdeki/gönüllerdeki (manevi) hastalıklara bir şifa, güvenip inananlara yol gösterici ve rahmet(olarak) gelmiştir. (Yûnus 57)
Yüce Allah, bu ayette de tüm insanlara hitap ederek, Kur'an'ın dört özelliğini sayıp, tüm kullarının dikkatini bu ilahi hazineye çeker:
Kur'an, Allah'tan bir öğüttür.
Kur'an, kalpteki manevi rahatsızlıklara bir şifadır.
Kur'an, insanlar için yol gösterici bir hidayet rehberdir.
Kur'an insanlar için ilahi bir ikram ve rahmettir.
İnsanlığın ortak paydaları olan iyi, güzel ve hayırlarda yarışarak rabbimizi razı etme dua ve temennileriyle…
Kalbi selam, dua ve muhabbetlerimle..
A.Erkan FURKANOĞLU
Manisa 21.05.2023
YORUMLAR