Güzel ahlâk, insanı en güzel şekilde ve en mükemmel donanımlarla yaratan, yaşatan, hem maddi hem de manevi olarak rızıklandıran Rahman Allah’ın doğuştan insan olmamız nedeniyle fıtratımıza yerleştirdiği yüce değerler hazinesidir.
Güzel ahlak, insandaki iyi, doğru, güzel ve hayırlı şeyleri ifade eden melekeler bütünüdür. Melekler, melekler ve meleklerin temsil ettiği yüce değerlerin insanda ve insan hayatının her anında karşılık bulması için süreli yaptığı ve ruhuna işleyen güzel davranışların alışkanlık kazanmasıdır.
Güzel ahlâk, El Hayr olan Allah’ın sonsuz ve sınırsız hayrın kaynağı olarak akıl, irade, düşünme, konuşma, tekâmüle ulaşma, estetik, hürriyet ve şeref gibi nice hayırlı nimetlerle rızıklandırdığı kulundan beklediği ve razı olacağı en değerli manevi zenginliktir.
Güzel ahlâk, insanın kendisi, ailesi, toplumu, insanlık için ve kendisinin her şeyini borçlu olduğu Yüce Rabbini razı etmek için hep daha iyi olma ve iyiliği kurumsallaştırarak kalıcı kılma sanatı diyebiliriz.
Muhakkak ki yaratılan her insanın Allah’a, kendi nefsine, bedenine, ruhuna, ailesine, milletine ve insanlık ailesine karşı da sorumlulukları vardır.
Yüce Allah şöyle buyuruyor:
“…nefsini kötülüklerden arındıran kurtuluşa ermiş, onu kötülüklere gömen de ziyan etmiştir.” (Şems, 91/9-10.) Asıl itibarıyla insanın davranışlarını yönlendiren ve onlara şekil veren kişinin ruh-u canı,iç dünyası, duygu ve düşünceleridir. Bu irade, davranışlarımızın güzel veya çirkin olmasını belirler.
Yüce Allah’ın “Allah’a temiz bir kalp ile gelmenin dışında o gün, ne mal fayda verir ne de evlat.” (Şuara, 26/88-89.) buyurduğu üzere güzel ahlak ve kalp temizliği insanın Allah katında değerli olmasının da bir göstergesidir.
“Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, ana babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti…” (İsra, 17/23-24.) buyuran Kur’an, çocukların anne babalarına karşı güzel davranmaları gerektiğini de öğretmektedir.
Rahman Allah aynı zamanda el Cemil, El Hayr, El Berr ve el Vedud olup kullarını çok seven ve fıtratlarına güzel ahlak yerleştirendir. Fıtratına ihanet eden ve çeşitli nedenlerle güzel ahlakı terk eden hem yaratıcısına hem de kendine karcı büyük bir cürüm işlemiş olur.
Kötü davranışlara veya güzel ahlaka sahip olmada eğitim de çok önemli bir yere sahiptir. Eğitimin başladığı yer olarak aile, güzel ahlakı kazandırmada ilk sırada yer alır. Bu yüzden anne babalar çocuklarına yeme, içme, temizlik alışkanlığı kazanma gibi temel şeyleri öğretirken dinî, bireysel ve toplumsal değerleri de öğretmelidirler.
Ahlak eğitiminin en güzel yolu, örnek olmaktır. Yaşayarak öğretmek aynı zamanda peygamberlerin de eğitim metotlarından biridir. İçinde yaşadığımız toplum yanında, özellikle çocuklar için arkadaş çevreleri, oyun ekipleri, dershane grupları, akran ve tüm çeşitleriyle sosyal çevresi de ahlakı etkileyen unsurların başında gelir.
Kur’an-ı Kerim’de güzel ahlakla ilgili birçok esas yer almaktadır. Kur’an’ın bu konularla ilgili ayetlerinden bazıları şunlardır:
“ Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve doğru söz söyleyin.
“Ölçtüğünüzde ölçmeyi tam yapın, doğru terazi ile tartın. Bu daha hayırlıdır, sonuç bakımından daha güzeldir.
Hakkında kesin bilgi sahibi olmadığın şeyin peşine düşme. Çünkü kulak, göz ve kalp, bunların hepsi ondan sorumludur.
Yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Çünkü sen yeri asla yaramazsın, dağlarla ululukta yarışamazsın.
Kur’an’da insanların birbirleriyle ilişkilerinde adaleti esas almaları, birbirlerine iyilikte bulunmaları, akrabalarına yardımcı olmaları emredilmekte: Kötü olan davranışları yapmaları da yasaklanmaktadır.
“Muhakkak ki Allah, adaleti, iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder: Çirkin işleri, fenalığı ve azgınlığı yasaklar...”
İslam dininin en başta gelen gönderiliş amaçlarından olan, iyi ve güzel ahlakı hâkim kılma mefkuresine büyük önem verir ve bunu toplumun her kesiminde yerleştirmeyi amaç edinir. Bundan dolayı Kur’an-ı Kerim, pek çok ayetinde ahlak esaslarından bahsetmekte, insanları iyiye, güzele, doğruya ve hayırlara yönlendirmektedir.
Kur’an’ı Kerim’i bize tebliğ eden ve güzel ahlâkın zirvesi olan Allah Rasulü Hz.Muhammed (sas) de gönderiliş sebebinin güzel ahlakı tamamlamak olduğunu şöyle ifade eder:
“Ben, ancak güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim.”
Kur’an da Allah Rasulü Hz.Muhammed (sas) hakkında şöyle buyurur:
‘’Ve gerçekten sen, (insanlığa örnek olacak) pek büyük bir ahlak üzerindesin.’’ Kalem Suresi 4. Ayet
Güzel ahlakın hayatımızın ve dünyamızın her alanında hâkim olması duasıyla
Selam, dua ve muhabbetlerimle…
A.Erkan FURKANOĞLU
Manisa 31.08.2023 22.41
YORUMLAR