Ramazan ve Kurban Bayramları Uygurların İslamiyeti kabul etmesiyle kutlanmaya başlamıştır. Her ne kadar bu bayramlarla İslamiyet ile birlikte tanışılmış olsa da Uygurların kendi kültür daireleri içerisinde yoğrulup geleneksel bir yapıya dönüşmüş, Uygurların misafirperver ruhu ve sanat anlayışı bu ritüele aksetmiştir. Bayramdan önce evlerde temizlik yapılır. Sanza (yağda kavrulmuş makarna), boğursak (yağda pişirilmiş hamur), katlama ve tokaç (çörek) gibi yemekler bol miktarda hazırlanır. Herkes kıyafetlerini giyip süslenir. Bayram namazından sonra davul zurna çalınıp sema ussulü oynanır. Bayram günü cambazlık, oğlak kapmaca ve at yarışı gibi çeşitli eğlenceler yapılır. Çocuklar için salıncak ve çark-ı felek hazırlanır. Ramazan Bayramı Hicri Takvime göre Şevval ayının birinci günü başlar. Hicri Takvimde dokuzuncu ay, Ramazan ayı olup İslam dinine inanan kişilerin beş temel şartından biri olan oruç farizalarını yerine getirdikleri aydır. Ramazan Bayramı, oruç vazifesini eda etmenin şerefine kutlanan bir bayramdır. Ramazan Bayramı arifesinde şehrin her yerinde hazırlıklar yapılır. Mahallenin önde gelen kişileri veya din adamları nezaretinde yollar ve köprüler onarılır, yoksul, fakir kişilerin evleri tamir edilir, komşular imece usulüyle çeşitli ekmekler ve çörekler pişirir, kısacası güzel bir bayram geçirmek için gerekli tüm hazırlıklar yapılır. Bayramın birinci günü, erkekler camide bayram namazı kılarlar. Bu namazda vaaz verilir ve bayramından öneminden, iyi insan olmanın erdeminden bahsedilir. Namazdan sonra cemaat, gruplar halinde mezarlık ziyaretine gider ve dua eder. Böylece bayram başlamış olur. Ramazan Bayramı üç gün sürmekle birlikte; aileler kendi durumlarına göre bu süreyi uzatabilirler. Bayram süresince herkes birbiri ile bayramlaşır. Kurban Bayramı, Ramazan Bayramına benzer şekilde İslamiyetin kabulü ile kutlanmaya başlanmış ve zamanla gelenekselleşmiştir. Kurban Bayramı, Hicri Takvime göre 12. ayın (Zilhicce) 12. günüdür. Kurban Bayramındaki gelenekler genel itibariyle Ramazan Bayramına benzer, farklı olan kısım bu bayramda durumu müsait olan kişilerin kurban kesmesidir. Kurban kesen kişiler, kesemeyen kişilere kurban eti vermekle yükümlüdür. Bayram namazında cemaat toplanır ve yedi kez tekbir getirir.
Geleneksel bayramlar;
aile, mahalle, köy ve hatta tüm milletin fertlerini esas alan bir halk bayramı olup fertler arasındaki ilişkileri düzenler ve dostluk, birliktelik duygularını güçlendirir. Bayramlar, sadece eğlenmek ve hoşça vakit geçirmek amacıyla geçirilen günler değildir. Bayramlar küçüklerin, komşuların, çocukların, meslektaşların ve yurttaşların ilişkilerini düzenleyip kişiler arasındaki sorunların giderilmesine vesile olur. Uygurlar, tarihi geçmişinden beri dostluk ve arkadaşlığı önemseyen bir millettir. Uygurlar arasında “Ayrilğanni böre yer” (Ayrılanı kurt kapar.), “İş ömlükte küç birlikte” (İş dostlukla güç birlikte), “Yalğuz atnin çeni çiqmas” (Yalnız atın tozu çıkmaz) gibi dostluğun, birlikteliğin önemini vurgulayan atasözleri bulunmaktadır. Uygurların bu tasavvuru bayramlara da yansımıştır.
YORUMLAR